Qoruğun adı: "Nardaran” Tarix Mədəniyyət Qoruğu

Qoruğun ünvanı: AZ1097, Bakı Şəhəri, Sabunçu rayonu, Nardaran qəsəbəsi,

Qoruğun yaradılma tarixi: Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 17 yanvar 1992-ci il tarixli, 25 nömrəli Qərarı

Qoruğun ümumi sahəsi: 104.39 hektar

Qoruğun istifadəsi: Nümayiş obyekti kimi istifadə olunur

Qoruğun iş saatları: 09:00 - dan 18:00 - dək

Qoruğa giriş: Ödənişsiz (xüsusi icazənin alınması tələb olunur)

Qoruğa dair tarixi məlumatlar: Paytaxt Bakının Sabunçu rayonunda mövcud olan Nardaran Tarix-Mədəniyyət Qoruğu 20 abidəni əhatə edir. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin 23 mart 2006-cı il tarixli qərarı ilə Sabunçu rayonu ərazisində yerləşən tarix və mədəniyyət abidələrinin mühafizəsi Nardaran qoruğuna verilib. Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci il tarixli qərarı ilə Sabunçu rayonu ərazisində, ümumilikdə, 99 tarix və mədəniyyət abidəsi təsdiq edilib.

Nardaran qəsəbəsi Abşeron yarımadasının şimal-şərqində, Bakıdan şimal-şərqə tərəf 35 km və Sabunçudan 21 km məsafədədir. Dənizdən qəsəbəyə tərəf külək nəticəsində çoxu qum topluları gələrək 12-18 metr hündürlüyündə yığınlar təşkil edib. Buna görə də Nardaran bir qədər hündürlükdə yerləşir. İndi ərazidə qumun çəkilməsi ilə bir tərəfdə bəzi tikililər aşkara çıxdığı kimi, yenidən başqa tərəfdən tikililər qumla örtülür.

Nardaran Abşeronun tarixi yaşayış məntəqələrindəndir. Qəsəbənin memarlıq simasının formalaşmasında xalq yaşayış tikililərinin özünəməxsus rolu var. Buranın ilkin xalq məişət və təsərrüfat tikililəri müasir qəsəbənin şimal-şərq hissəsində, qədim yaşayış ərazisində inşa olunub.

Nardaran və onun tarixi barədə mənbələrdə bu yaşayış məskəninin coğrafi ərazisinin daha qədim olduğu göstərilir. Yuxarıda qeyd olunan təbii proseslər üzündən tikililər qumsallıqlar altında qalıb. Tikinti işləri yonulmamış əhəngdaşı və gil-mala ilə aparıldığından, tikililərin xarici təsirlərə qarşı davamlılığı zəif olub, onların bir çoxunun uçulub-dağılması ilə nəticələnib. Ərazinin yaşayış üçün əlverişli olmadığını görən əhali qəsəbənin şimal-qərb hissəsində məskunlaşıb.

Şərq hissədə kəndin – Qalagah ərazisinin (Ümid qayası) tarixi Qobustan qoruğunun ilkin yaşayış məskənləri dövrünə aid edilir. Tanınmış tarixçi alim Sara Aşurbəyli bu ərazini Abşeronun ən qədim məskəni adlandırıb. Hündür qayalıqdan qərbə doğru nəzər saldıqda yarıuçmuş, bir hissəsi torpaq altında qalmış yaşayış və məişət tikililərinin səpələndiyinin şahidi oluruq. Külək bir sıra tikililəri qum laylarından təmizləsə də, torpaq altında qalan binalar çoxdur.

Burada istehkam xarakterli abidələrin üzərindəki epiqrafik əlyazmaların arasında sərkərdələrin, Şirvanşahlar dövlətinin fəal siyasi xadimlərinin adlarına rast gəlinir. Məhz bu tikililər Abşeronda yaşayış məntəqələrinin inkişafına köməklik edib, Nardaran və digər məkanların əsas şəhərsalma mövqeyini formalaşdırıb.